De herfst is in het land. Als ik opkijk van mijn laptop, zie ik een bui horizontaal door de straat jagen. Naarmate ik ouder word heb ik steeds minder met het najaar. Ik vind het vooral donker, nat en koud. Rond deze tijd lees ik dan ook elk jaar met instemming de onvergetelijke dichter J. C. Bloem: ‘Altijd November, altijd regen / Altijd dit lege hart, altijd.’

Toch moet ik toegeven, gisteren viel het mee. De zon scheen, de bomen kleurden rood en geel en de wind had een dagje vrij genomen. Gelukkig, want om aan mijn dagelijkse 7000 stappen te komen moest ik wandelen. Zonder paraplu, maar met oortjes in, stapte ik de deur uit.

Vrijwel altijd als ik loop beluister ik een podcast. Ze gaan over geschiedenis of politiek. Over juridische zaken of over voetbal. En er is er ook een waarover ik beter kan zwijgen als ik mijn positie niet in gevaar wil brengen. Hoe dan ook, juist was ik verdiept in Johan en Cornelis de Witt, toen ik de hoek omsloeg en op een man botste. Ik had hem niet gehoord en niet gezien.

Hoewel hij er niet onvriendelijk uitzag begon hij me meteen overtuigend uit te foeteren. ‘Als je die doppen niet had in gehad, dan had je me kunnen horen aankomen. Waarom hebben mensen tegenwoordig altijd maar van die dingen in hun oren? Wat is er mis met stilte?’

Die laatste vraag bleef hangen. Want inderdaad, eigenlijk is het nooit meer stil. Zelfs in het aangezicht van de dood niet. Als er een geliefd clubicoon was overleden, was er vroeger in het stadion een minuut stilte. Je kon een spel horen vallen. Tegenwoordig is er een minuut applaus.

In mijn herinnering gebeurde dat voor het eerst na de dood van Pim Fortuyn. De lijkwagen reed door Rotterdam en mensen klapten: straten-, lanen-, en dagenlang. Later volgde André Hazes in de Arena, met donderend applaus. En nog weer later de slachtoffers van MH 17, op weg van Eindhoven naar Hilversum. Van alle viaducten daalde applaus op de stoet neer.

Kennelijk voorziet het in een behoefte, maar ik blijf het gek vinden. De dood is onomkeerbaar, pijnlijk en verschrikkelijk. En daar past stilte bij. Klap de dood niet weg, laat het verdriet er zijn. Niet dichtsmeren, niet goedpraten, en niet applaudisseren. En vooral dus: laat het stil zijn, omdat dat wat was nooit meer terugkomt. ‘Altijd dit lege hart, altijd.’

November is de maand waarin de kerk van alle eeuwen de overledenen gedenkt. De RK kerk doet dat met Allerzielen. De kerk van de Reformatie vaak op de laatste zondag van het kerkelijk jaar. November is een maand om te herinneren en te gedenken. Om verdriet te hebben en te missen. Het is een maand om stil te worden. Een speld die valt, meer wil ik niet horen.

Mocht daaraan behoefte bestaan, dan kunt u zonder toestemming de column overnemen in kerkblad of op website.